آیا لعن های زیارت عاشورا برخلاف وحدت نیست؟

/۰ دیدگاه /در , /توسط

کد 6169

متن شبهه یا سوال:

با این همه تاکید بر وحدت مسلمین توسط علما، این لعن هایی که در متن زیارت عاشورا آمده حکمش چیست؟

پاسخ اجمالی

1. در زیارت عاشورا حتی یک مورد هم نمی‌توان لعن به بزرگانِ مورد احترام اهل سنت یافت. لعن‌های زیارت عاشورا معطوف به شخصیت‌ها و کسانی است که حتی در نگاه اهل سنت هم قابل احترام نیستند. کدام یک از مذاهب اسلامی، افرادی چون «شمر»، «عبیدالله بن زیاد»، «عمرسعد»، «یزید بن معاویه» و «معاویه بن ابی سفیان» را محترم می‌شمارند؟!

2. تمام مطلب محل بحث در زیارت عاشورا دو فراز آخر این سند دینی است؛

فراز اول: «اللهم العن اول ظالم، ظلم حق محمد و آل محمد و آخر تابع له علی ذلک؛ خداوندا، اولین کسی که بر پیامبر و آل پیامبر ظلم روا داشت و تمام کسانی که پس از او در این مسیر گام برداشتند را از رحمت خود دور کن». از کجای این فراز می‌توان توهین به بزرگان اهل سنت را برداشت کرد؟ «ظلم به پیامبر» گناهی نابخشودنی است که هیچکدام از مذاهب اسلامی آن را جایز نمی‌دانند. پس چرا باید این فراز را مایه تفرقه و توهین به اهل سنت فرض کرد؟

فراز دوم: که برخی در زیارت عاشورا بر روی آن تکیه می‌کنند و در ادامه فراز قبلی است، اینگونه آمده که: «اللَّهُمَ‏ خُصَ‏ أَنْتَ أَوَّلَ ظَالِمٍ بِاللَّعْنِ مِنِّي، وَ ابْدَأْ بِهِ أَوَّلًا ثُمَّ الثَّانِيَ وَ الثَّالِثَ وَ الرَّابِعَ، اللَّهُمَّ الْعَنْ يَزِيدَ خَامِساً، وَ الْعَنْ عُبَيْدَ اللَّهِ بْنَ زِيَادٍ وَ ابْنَ مَرْجَانَةَ وَ عُمَرَ بْنَ سَعْدٍ وَ شِمْراً، وَ آلَ أَبِي سُفْيَانَ وَ آلَ زِيَادٍ وَ آلَ مَرْوَانَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ»

اولا: این نوع چینش در بیان مخالفین پیامبر و خاندان ایشان، نشان می‌دهد که در صدر اسلام یک جریان سازمان یافته، به دنبال یک حرکتِ ظالمانه و البته تشکیلاتی بودند که خاندان پیامبر را از جایگاه حقیقی خویش طرد نمایند. اتفاقا در بخشی دیگر از زیارت عاشورا اینگونه به این موضوع اشاره می‌کند: «ولعن الله امة دفعتکم عن مقامکم؛ خدا لعنت کند کسانی را که شما خاندان پیامبر را از جایگاه اجتماعی‌تان طرد نمودند». پس در اینکه جریان سازمان یافته‌ای وجود داشته بحثی نیست. اما چرا بعضی اصرار دارند تا بگویند که، سه خلیفه اول سازمان دهنده این جریان بوده اند؟! شیعه بخاطر عدم سوء استفاده دشمن، هرگز شخص خاصی را متهم نکرده و رسیدگی به آن را به دادگاه عدل الهی وانهاده است. ولی صحنه گردان این فتنه هرکسی که بوده باشد مستحق دوری از رحمت خداست.

دوما: همانطور که می‌بینید، در این فراز از کسی اسمی برده نشده، و این نشانگر بصیرت سیاسی شیعه و اهمیت وحدت از منظر امامان شیعه است.

1. کسی در پی‌پنهان کردن اختلافات سیاسی صدر اسلام نیست. با وجود همین اختلافات، امام باقر (ع) در زیارت عاشورا، حتی نام یک نفر از بزرگان اهل سنت را نمی‌آورد. همین نکته، بیانگر نهایت دقت امام (ع) در حفظ وحدت بین مذاهب اسلامی است.

2. آیا این توهین به مذاهب اسلامی نیست که بگوییم، یکی از این مذاهب، از لعن قاتلین فرزند پیامبر ناراحت می‌شود و این امر موجب تفرقه است؟!

در انتها باید خاطر نشان کرد، که اهل تسنن و تشیع، همگی دوستدار اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله هستند و این امر بر کسی پوشیده نیست.

پاسخ تفصیلی

لعن در لغت ـ اگر لعن کننده خدا باشد ـ به معنای غضب و دور شدن از رحمت الهی است و اگر لعن کننده، غیر خدا باشد، به معنای درخواست چنین حالتی از خداست برای فرد مورد لعن. با این حساب باید گفت، لعن نوعی نفرین است. مهمترین سند وحدت مسلمین، قرآن، دارای 41 مورد استفاده از واژه لعن و مشتقات آن در 37 آیه است، که 21 گروه را مورد لعن قرار می‌دهد. از این مسئله می‌توان اینگونه برداشت کرد که صرف وجود لعن و سلام در سندی دینی، قطعا موجب تفرقه نیست. آنچه باید مورد توجه قرار بگیرد و از آن خودداری شود، که مورد نظر فقها هم همین است:

1. استفاده غلط و نابجا از لعن است، و این یعنی، هرجایی که «لعن» موجب تفرقه امت و بهم خوردن وحدت است باید از آن خودداری نمود. چرا که با توجه به حکم قرآن و سفارش مؤکد پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله و ائمه معصومین باید به مسئله وحدت توجه ویژه‌ای داشت. قرآن کریم در همین زمینه می‌فرماید: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ؛ در حقيقت مؤمنان با هم برادرند پس ميان برادرانتان را سازش دهيد و از خدا پروا بداريد اميد كه مورد رحمت قرار گيريد.» (حجرات/10)

2. اشتباه گرفتن «سب» و «ناسزاگویی» با «لعن» است. باید دانست که سب کردن و ناسزا گفتن، با لعن تفاوت ریشه ای دارد. فحش و ناسزاگویی به قدری مذموم است که خداوند متعال حتی از ناسزا گفتن به بت‌های کفار هم منع می‌فرماید.

چرا لعن کنیم؟

البته باید به این نکته هم توجه داشت که «وحدت» به معنای ترک «مجادله احسن» و مذاکرات علمی نیست، که در اینصورت، دیگر کسی نمی‌تواند در فضای آزاد و علمی به بیان عقاید حق خود بپردازد. زیرا لازمه آزاد‌ اندیشی دینی این است که مجموعه عقاید مطلوب بیان و اثبات شده و مجموعه عقاید نامطلوب طرد و رد شوند، تا محدوده و حدود «حقیقت» معلوم گردد. دقیقا اینجاست که کارکرد «لعن»ها و «سلام» ها جلوه‌ی عملی می‌یابد. پس وحدت به معنای مصر بودن بر عقاید خود، تبیین عقاید، بدون توهین و تحریک مخاطبان است. معنای وحدت کتمان عقاید حق مذهب خود نیست.

دوما: مسئله مهم‌تر درباره «لعن» تکلیف قلب انسان است که به چه کسی عشق بورزد و از چه کسی بیزاری بجوید. «لعن» جلوه عملی همین «حب» و «بغض» است. در قرآن کریم به همین واژه ها توجه بفرمایید: «سلام علی ابراهیم»، «سلام علی نوح» و… «ان الله لعن الکافرین»، «لُعِنَ الذین کفروا». دقیقا نشان دهنده حب و بغض الهی نسبت افراد و گروه‌های مختلف است.

تکلیف لعن های زیارت عاشورا چه می‌شود؟

1. در زیارت عاشورا حتی یک مورد هم نمی‌توان لعن به بزرگانِ مورد احترام اهل سنت یافت. لعن‌های زیارت عاشورا معطوف به شخصیت‌ها و کسانی است که حتی در نگاه برادران اهل سنت هم قابل احترام نیستند. کدام یک از مذاهب اسلامی، افرادی چون «شمر»، «عبیدالله بن زیاد»، «عمرسعد»، «یزید بن معاویه» و «معاویه بن ابی سفیان» را محترم می‌شمارند؟

2. تمام مطلب محل بحث در زیارت عاشورا دو فراز آخر این سند دینی است. فراز اول موضوع مورد بحث، از این قرار است: « اَللّهُمَّ الْعَنْ اَوَّلَ ظالِمٍ ظَلَمَ حَقَّ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَآخِرَ تابِعٍ لَهُ عَلى ذلِكَ؛ خداوندا، اولین کسی که بر پیامبر و آل پیامبر ظلم روا داشت و تمام کسانی که پس از او در این مسیر گام برداشتند را از رحمت خود دور کن». از کجای این فراز می‌توان توهین به بزرگان اهل سنت را برداشت کرد؟ «ظلم به پیامبر» گناهی نابخشودنی است که هیچکدام از مذاهب اسلامی آن را جایز نمی‌دانند. پس چرا باید این فراز را مایه تفرقه و توهین به اهل سنت فرض کرد؟

در فراز دومی که برخی در زیارت عاشورا بر روی آن تکیه می‌کنند و در ادامه فراز قبلی است، اینگونه آمده که: «اللَّهُمَ‏ خُصَ‏ أَنْتَ أَوَّلَ ظَالِمٍ بِاللَّعْنِ مِنِّي، وَ ابْدَأْ بِهِ أَوَّلًا ثُمَّ الثَّانِيَ وَ الثَّالِثَ وَ الرَّابِعَ، اللَّهُمَّ الْعَنْ يَزِيدَ خَامِساً، وَ الْعَنْ عُبَيْدَ اللَّهِ بْنَ زِيَادٍ وَ ابْنَ مَرْجَانَةَ وَ عُمَرَ بْنَ سَعْدٍ وَ شِمْراً، وَ آلَ أَبِي سُفْيَانَ وَ آلَ زِيَادٍ وَ آلَ مَرْوَانَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ؛ خداوندا دوری از رحمتت را ـ به دعا و درخواست من ـ تا روز قیامت، اختصاص بده به نخستین کسی که در حق پیامبر و آل پیامبر ظلم نمود، ـ و انتقامت را ـ از همو آغاز کن. پس از او، نفر دوم را از رحمتت دور ساز. سپس نفر سوم و بعد از او نفر چهارم. بعد از این چهار نفر، خداوندا یزید بن معاویه، عبیدالله بن زیاد، عمرسعد و شمر را به لعنت گرفتار کن. بعد از این اشخاص، خاندان ابوسفیان، خاندان زیاد و آل مروان را به آتش غضبت دچار ساز.»

اولا: این نوع چینش در بیان مخالفین پیامبر و خاندان ایشان، نشان می‌دهد که در صدر اسلام یک جریان سازمان یافته، به دنبال یک حرکتِ ظالمانه و البته تشکیلاتی بودند که خاندان پیامبر را از جایگاه حقیقی خویش طرد نمایند. اتفاقا در بخشی دیگر از زیارت عاشورا اینگونه به این موضوع اشاره می‌کند: «ولعن الله امة دفعتکم عن مقامکم/ خدا لعنت کند کسانی را که شما خاندان پیامبر را از جایگاه اجتماعی‌تان طرد نمودند». پس در اینکه جریان سازمان یافته ای وجود داشته بحثی نیست. اما چرا بعضی اصرار دارند تا بگویند که، سه خلیفه اول سازمان دهنده این جریان بوده اند؟! شیعه بخاطر عدم سوء استفاده دشمن، هرگز شخص خاصی را متهم نکرده و رسیدگی به آن را به دادگاه عدل الهی وانهاده است. ولی صحنه گردان این فتنه هرکسی که بوده باشد مستحق دوری از رحمت خداست.

دوما: همانطور که می‌بینید، در این فراز از کسی اسمی برده نشده، و این نشانگر بصیرت سیاسی شیعه و اهمیت وحدت از منظر امامان شیعه است.

3. کسی در پی پنهان کردن اختلافات سیاسی صدر اسلام نیست. با وجود همین اختلافات، امام باقر علیه السلام در زیارت عاشورا، حتی نام یک نفر از بزرگان اهل سنت و اصطلاحا «خلفای راشدین» را نمی‌آورد. (اهل سنت به چهار خلیفه اول، یعنی: ابوبکر، عمر، عثمان و علی بن ابیطالب، خلفای راشدین می‌گویند). همین نکته، بیانگر نهایت دقت امام علیه السلام در حفظ وحدت بین مذاهب اسلامی است.

4. آیا این توهین به مذاهب اسلامی نیست که بگوییم، یکی از این مذاهب، از لعن قاتلین فرزند پیامبر ناراحت می‌شود و این امر موجب تفرقه است؟!

در انتهای مطلب به این نکته باید اشاره نمود که اهل تسنن و تشیع، همگی دوستدار اهل بیت پیامبر صلی الله علیه وآله هستند و این امر از اموری است که بر کسی پوشیده نیست.

    مطالعه بیشتر

    –

    the14.ir/6169


    0 پاسخ

    دیدگاه خود را ثبت کنید

    تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
    در گفتگو ها شرکت کنید.

    پاسخی بگذارید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    معادله ی امنیتی *