چرا از همان ابتدا کعبه قبله مسلمانان نبود؟

کد 4981

متن شبهه یا سوال:

چرا از همان ابتدا کعبه قبله مسلمانان نبود؟

پاسخ اجمالی

حقیقت امر این است که اولین قبله و عبادتگاه کعبه بوده است که به دست حضرت آدم ساخته شده و در زمان حضرت ابراهیم بازسازی شده است.

1. عرب های عصر جاهلی حس ناسیونالیستی (وطن خواهی) زیادی داشته و برای اینکه اولین محلی که اسلام در آن تبلیغ شد مکه و مدینه بود به صورت موقت قبله مسلمین بیت المقدس قرار داده شد تا کسی در این شهر ها بخاطر حس جاهلی ناسیونالیستی به سمت اسلام نیاید و اسلام را با ادله و تعصبات جاهلی نپذیرد.

– خدواند در آیه ۱۴۳ سوره بقره می‌فرماید: «ما آن قبله ای را که قبلا بر آن بودي (بيت المقدس). تنها براي اين قرار داديم که افرادي که از رسول خدا پيروي مي‌کنند، از آن ها که به جاهليت باز مي‌گردند باز شناخته شوند.»

– امام حسن عسکری (ع): مردم مکه هوای قبله شدن کعبه را داشتند و خداوند با قبله قرار دادن بيت المقدس امتحان شان کرد، تا معلوم شود چه کسي بر خلاف هواي نفس خود، رسول خدا را پيروي مي‌کند.

2. زمانی که مسلمان در مکه بودند قدرتی نداشتند که بتوانند وجود بت ها از کعبه را پاک نمایند در حالیکه بت المقدس از وجود بیت ها پاک بود. وقتی مسلمین به مدینه رفته و چنین قدرتی برای پاکسازی کعبه را به دست آوردند دستور تغییر قبله هم صادر شد.

3. مسدود شدن زبان مخالفان هم یکی از دلایل مهم تغییر قبله بود؛ «تا مردم را جز ستمکاران بر ضد شما دلیل و برهانی نباشد. [مشرکان نگویند: اگر آیین ابراهیم را ادعا دارد چرا به قبله او که کعبه است رو نمی‌کند؟ و اهل کتاب نگویند: پیامبری که تورات و انجیل وعده داده، قبله اش مسجدالحرام است، پس این شخص که به قبله ما نماز می‌خواند، پیامبر موعود نیست]» (بقره/150)

پاسخ تفصیلی

حقیقت امر این است که اولین قبله و عبادتگاه کعبه بوده است که به دست حضرت آدم ساخته شده و در زمان حضرت ابراهیم بازسازی شده است.

عرب های عصر جاهلی حس ناسیونالیستی (وطن خواهی) زیادی داشته و برای اینکه اولین محلی که اسلام در آن تبلیغ شد مکه و مدینه بود به صورت موقت قبله‌ی مسلمین بیت المقدس قرار داده شد تا کسی در این شهر ها بخاطر حس جاهلی ناسیونالیستی به سمت اسلام نیاید و اسلام را با ادله و تعصبات جاهلی نپذیرد.

خدواند در آیه ۱۴۳ سوره بقره می‌فرماید: «وَ ما جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتي كُنْتَ عَلَيْها إِلاّ لِنَعْلَمَ مَنْ يَتَّبِعُ الرَّسُولَ مِمَّنْ يَنْقَلِبُ عَلى‏ عَقِبَيْهِ؛ ما آن قبله ای را که قبلا بر آن بودي (بيت المقدس). تنها براي اين قرار داديم که افرادي که از رسول خدا پيروي مي‌کنند، از آن ها که به جاهليت باز مي‌گردند باز شناخته شوند.»

از این آیه به وضوح می‌توان نتیجه گرفت که این یک تصمیم موقتی و برای امتحان مسلمانان بوده است تا معلوم شود مسلمانان که در آن زمان کوتاه اعراب اطراف مکه و نهایتا مدینه بودند حس ناسیونالیستی و وطن خواهی را ترجیج می‌دهند یا به دور از تعصب و ادله عصر جاهلیت اسلام را می‌پذیرند.

علامه طباطبائی در جلد اول تفسیر المیزان ذیل این آیه به حدیثی از امام حسن عسکری علیه السلام اشاره کردند که حضرت می‌فرمایند: مردم مکه هوای قبله شدن کعبه را داشتند و خداوند با قبله قرار دادن بيت المقدس امتحان شان کرد، تا معلوم شود چه کسي بر خلاف هواي نفس خود، رسول خدا را پيروي مي‌کند.

همچنین زمانی که مسلمان در مکه بودند قدرتی نداشتند که بتوانند وجود بت‌ها از کعبه را پاک نمایند و کعبه پر از بت بود در حالیکه بیت المقدس از وجود بت‌ها پاک بود.

وقتی مسلمین به مدینه رفته و چنین قدرتی برای پاکسازی کعبه را به دست آوردند دستور تغییر قبله هم صادر شد. که علامه طباطبائی ذیل آیه ۱۴۳ سوره بقره به این دلیل مهم هم برای تغییر قبله اشاره کرده اند.

مرحوم علامه طباطبايي در ذيل همين آيه چنين مي‌نگارند: «قبله قرار گرفتن، خانه اى از خانه ها چون كعبه، و يا بنائى از بناها چون بيت المقدس، و يا سنگى از سنگ‌ها چون حجر الاسود، كه جزء كعبه است، از اين جهت نيست كه خود اين اجسام برخلاف تمامى اجسام اقتضاى قبله شدن را دارد، تا تجاوز از آن، و نپذيرفتن اقتضاى ذاتى آنها محال باشد، و در نتيجه ممكن نباشد كه حكم قبله بودن بيت المقدس دگرگون شود و يا لغو گردد. بلكه تمامى اجسام و بناها و جميع جهات از مشرق و مغرب و جنوب و شمال و بالا و پائين در نداشتن اقتضاى هيچ حكمى از احكام برابرند، چون همه ملك خدا هستند، هر حكمى كه بخواهد و به هر قِسم كه بخواهد و در هر زمان كه بخواهد در آنها مى‌راند، و هر حكمى هم كه بكند به منظور هدايت خلق، و بر طبق مصلحت و كمالاتى است كه براى فرد و نوع آنها اراده مى‌كند، پس او هيچ حكمى نمي‌كند مگر به خاطر اين كه بوسيله آن حكم، خلق را هدايت كند، و هدايت هم نمى‌كند، مگر بسوى آنچه كه صراط مستقيم و كوتاه ترين راه بسوى كمال قوم و صلاح ايشان است». (ترجمه تفسير الميزان جلد 1 صفحه :479 و 480)

مسدود شدن زبان مخالفان هم یکی از دلایل مهم تغییر قبله بود. قرآن کريم يکي از رازهاي بزرگ تغيير قبله را اتمام حجت بر مخالفين اسلام ذکر مي‌کند: «لِئَلاّ يَكُونَ لِلنّاسِ عَلَيْكُمْ حُجَّةٌ إِلَّا الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ؛ تا مردم را جز ستمکاران [لجوج، متکبر و یاوه گو] بر ضد شما دلیل و برهانی نباشد. [مشرکان نگویند: اگر آیین ابراهیم را ادعا دارد چرا به قبله او که کعبه است رو نمی کند؟ و اهل کتاب نگویند: پیامبری که تورات و انجیل وعده داده، قبله اش مسجدالحرام است، پس این شخص که به قبله ما نماز می خواند، پیامبر موعود نیست]» (بقره/150)

مفسران در توضيح اين آيه مي فرمايند: «اگر قبله تغيير نمي‌يافت – قطع نظر از مصالح که در تغيير قبله بود و به آن اشاره شد – زبان مخالفان بر روي مسلمانان باز مي‌شد، از يک طرف يهود مي‌گفتند ما در «تورات» خوانده ايم نشانه اين پيامبر نماز خواندن به دو قبله است و اين علامت در او نيست و از سوي ديگر مشرکان ايراد مي‌کردند که او براي احياي آئين ابراهيم آمده است پس چرا خانه کعبه را که نخستين خانه توحيد است فراموش کرده است، در اين جا تغيير قبله زبان هر دو را بست.»

    مطالعه بیشتر

    the14.ir/4981


    برچسب ها: , , , ,
    0 پاسخ

    دیدگاه خود را ثبت کنید

    تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
    در گفتگو ها شرکت کنید.

    پاسخی بگذارید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    معادله ی امنیتی *