چرا ارث زن نصف مرد است؟

/۰ دیدگاه /در /توسط

کد 4898

متن شبهه یا سوال:

چرا ارث زن نصف مرد است؟

پاسخ اجمالی

۱. این قانون که ارث زن نصف مرد است عمومیت ندارد و در مواردی ارث زن و مرد مساوی است، برای مثال اگر مرد یا زنی از دنیا بروند ارثی که به پدر و مادر او می‌رسد مساوی است پس این حرف که کلا ارث مرد در اسلام دو برابر زن می‌باشد باور درستی نیست.

۲. در اسلام برای مرد وظائفی مقرر شده است که این وظائف بار مالی و مسئولیت اقتصادی همسر و فرزندانش می‌باشد. در صورتیکه زن نسبت به مالی که از ارث به دست می‌آورد استقلال دارد اما مرد وظیفه‌ی دادن نفقه‌ی همسر و فرزندان، شیر بهاء به زن، نحله و تامین مهریه، مسکن و… از وظایف مرد است.

امام صادق(ع) در رابطه با اینکه چرا ارث زن نصف مرد است فرمودند: به خاطر اينكه زن نه موظّف به پرداخت ديه اى [در مورد عاقله] است و نه نفقه اى بر او واجب است و نه جهادى ـ حضرت چند مورد ديگر را برشمرد ـ و اين وظايف همه به عهده مرد است. به اين دليل براى مرد دو سهم و براى زن يك سهم در نظر گرفته شده است. (علل الشرائع: باب371)

۳. در عصر جاهلیت به دلیل اینکه به اصطلاح زن نان‌آور نیست و وظیفه ای نسبت به تامین مخارج زندگی ندارد او را از ارث محروم می‌کردند، امروز هم برخی ادیان با همین اعتقاد زن را از ارث محروم می‌کنند.

بعنوان مثال در شریعت یهود، یهودیان براساس مردگرایی قانونی تصویب کردند که تا وقتی مردی از ورثه وجود دارد، زنان اعم از همسر و دختر و عمه و خاله اصلاً ارث نمی‌برند و میراث باید بین ورثه ذکور تقسیم شود.

اما در قانون مترقی اسلام این ارث برای اشخاص عملا به دو بخش تقسیم شد یک بخش مبلغی که هر انسان چه زن و چه مرد به سبب انتساب به میت به صورت مساوی دریافت می‌کنند و بخش دوم یا آن سهم مضاعف که به مرد اعطاء شد به دلیل همان عدم استقلال مرد در تصرف؛ به این معنا که وظایف مالی در اسلام برای مرد مقرر شده است. در مقابل این مال مرد وظایفی به عهده دارد که بخش اعظم آن به انجام آن وظایف که مخارج همسر و فرزندان است می‌رسد.

پاسخ تفصیلی

این سوال از سوال های پر تکراری است که توسط فمنیسم بر آن دامن زده می‌شود با این عنوان که عدم تساوی ارث زن و مرد و ظلم به زن است که در پاسخ چند موضوع قابل بحث باید مورد تامل قرار بگیرد.

۱. این قانون که ارث زن نصف مرد است عمومیت ندارد و در مواردی ارث زن و مرد مساوی است، برای مثال اگر مرد یا زنی از دنیا بروند ارثی که به پدر و مادر او میرسد مساوی است پس این حرف که کلا ارث مرد در اسلام دو برابر زن می‌باشد باور درستی نیست و موارد خلاف آن هم وجود دارد.

۲. در اسلام برای مرد وظائفی مقرر شده است که این وظائف بار مالی و مسئولیت اقتصادی همسر و فرزندانش می‌باشد. در صورتیکه زن نسبت به مالی که از ارث به دست می‌آورد استقلال دارد اما مرد وظیفه‌ی دادن نفقه‌ی همسر و فرزندان، دادن شیر بهاء به زن(زن موظف به شیر دادن به فرزندان نیست و در مقابل شیر دادن می‌تواند مبلغی تحت عنوان شیر بهاء دریافت نماید)، دادن نحله(زن موظف به انجام دادن کار های خانه نیست و اگر انجام دهد می‌تواند مبلغی تحت عنوان نحله دریافت نماید) و تامین مهریه، مسکن و… از وظایف مرد است.

پسری که مجرد است در آینده نه چندان دور متاهل می‌شود و تمام این مخارج بر عهده‌ی اوست درحالیکه وقتی ارثی به زن می‌رسد در تصرف در آن استقلال دارد و در مقابل دیگران وظیفه ی واجبی ندارد که بخواهد نفقه‌ی کسی یا مهریه و… را بدهد به همین دلیل ارثی که به مرد می‌رسد در غالب موارد بخاطر وظائفی که مرد دارد و عدم استقلال وی در هزینه کردِ آن مال، دو برابر ارث زن می‌باشد.

علل الشرائع عن هِشام بن سالِمٍ: إنَّ ابنَ أبي العَوجاءِ قالَ للأحوَلِ : ما بالُ المَرأةِ الضَّعيفَةِ لَها سَهمٌ واحِدٌ و لِلرّجُلِ القَوِيِّ المُوسِرِ سَهمانِ ؟ قالَ : فذَكَرتُ ذلكَ لأبي عبدِ اللّه ِ عليه السلام فقالَ أن لَيسَ لَها عاقِلَةٌ و لا نَفَقَةٌ و لا جِهادٌ ـ و عَدَّ أشياءَ غَيرَ هذا ـ و هذا علَى الرِّجالِ ؛ فلِذلكَ جُعِلَ لَهُ سَهمانِ و لَها سَهمٌ؛ علل الشرائع ـ به نقل از هشام بن سالم ـ : ابن ابى العوجاء به [محمّد بن نعمانِ] اَحول گفت: اين زن ضعيف و بيچاره چه تقصيرى كرده است كه داراى يك سهم[از ارث] باشد، اما مرد توانمند مالدار دو سهم داشته باشد؟ احول مى‌گويد: من اين سخن را براى حضرت صادق عليه السلام باز گفتم. امام فرمود: به خاطر اينكه زن نه موظّف به پرداخت ديه اى [در مورد عاقله] است و نه نفقه اى بر او واجب است و نه جهادى ـ حضرت چند مورد ديگر را برشمرد ـ و اين وظايف همه به عهده مرد است. به اين دليل براى مرد دو سهم و براى زن يك سهم در نظر گرفته شده است.» (علل الشرائع: باب 371)

الإمام العسكريِّ عليه السلام ـ أيضا ـ : إنّ المَرأةَ لَيس علَيها جِهادٌ و لا نَفَقَةٌ ، و لا علَيها مَعقُلَةٌ ، إنّما ذلكَ علَى الرِّجالِ. فقلتُ في نَفسي : قَد كانَ قيلَ لي : إنّ ابنَ أبي العَوجاءِ سألَ أبا عبدِ اللّه ِ عليه السلام عَن هذهِ المَسألَةِ فأجابَهُ بهذا الجَوابِ ، فأقبَلَ أبو محمّدٍ عليه السلام علَيَّ فقالَ : نَعَم، هذهِ المَسألَةُ مَسألَةُ ابنِ أبي العَوجاءِ ! و الجَوابُ مِنّا واحِدٌ ! ؛ امام عسكرى عليه السلام ـ در پاسخ به همين سؤال ـ فرمود : چون زن نه جهادى بر عهده اوست، نه نفقه اى و نه ديه اى[در مورد عاقله] بلكه اين وظايف به عهده مردها گذاشته شده است. [راوى مى گويد:] در دلم گفتم: به من گفته شده بود كه ابن ابى العوجاء همين سؤال را از حضرت صادق عليه السلام كرد و ايشان نيز همين جواب را به او داد. ابو محمّد عليه السلام رو به من كرد و فرمود: بله، اين سؤال سؤال ابن ابى العوجاء است و پاسخ همه ما يكى است! (الكافي : 7/85/2.)

۳. در عصر جاهلیت به دلیل اینکه به اصطلاح زن نان آور نیست و وظیفه ای نسبت به تامین مخارج یک زندگی ندارد او را از ارث محروم می‌کردند و او را در زمره‌ی دریافت کنندگان ارث قرار نمی‌دادند و امروز هم برخی ادیان با همین اعتقاد زن را از ارث به کلی محروم می‌کنند اما در قانون مترقی اسلام این ارث برای اشخاص عملا به دو بخش تقسیم شد یک بخش مبلغی که هر انسان چه زن و چه مرد به سبب انتساب به میت به صورت مساوی دریافت می‌کنند و بخش دوم یا آن سهم مضاعف که به مرد اعطاء شد به دلیل همان عدم استقلال مرد در تصرف به این معنا که وظایف مالی در اسلام برای مرد مقرر شده است. در مقابل این مال مرد وظایفی به عهده دارد که بخش اعظم آن به انجام آن وظایف که مخارج همسر و فرزندان است می‌رسد.

ارث در میان شریعت یهود
یهودیان براساس مردگرایی قانونی تصویب کردند که تا وقتی مردی از ورثه وجود دارد، زنان اعم از همسر و دختر و عمه و خاله اصلاً ارث نمی‌برند و میراث باید بین ورثه ذکور تقسیم شود. در تورات نوشته شده: و بنی اسرائیل را خطاب کرده بگو: اگر کسی بمیرد و پسری نداشته باشد، ملک او را به دخترش منتقل کنید. (محمد حسن زمانی، مستشرقان و قرآن، ص 464)

ارث در شریعت مسیح
آیین مسیحیت چون بر اساس معنویت و اخلاق و آخرت گرایی بناشده است، انجیل شریعت و قانون و فقه مستقل و مشخصی را ارائه نکرده و لذا ارباب کلیسا مسیحیان را به شریعت یهود ارجاع دادند. (محمد حسن زمانی، مستشرقان و قرآن، ص 464)

تمدن ایران باستان
در تمدن ایران باستان اصولا زن بخشی از اموال و دارایی مرد به شمار می‌آمد. در میان نژاد آریایی محرومیت دختران از ارث یک قاعده بود. ولی هرگاه پدر می‌مرد و دختر ازوداج نکرده بود، می‌توانست از ترکه پدر به اندازه نصف سهم پسر، برخوردار گردد. در این نظام از میان زنان تنها ممکن بود که محبوب ترین آنها به عنوان یکی از پسران شوهر بشمار آمده و از او ارث ببرد. (شهرزادی، موبد رستم، قانون مدنی زرتشتیان در زمان ساسانی)

۴. در عصر جاهلیت و در برخی ادیان و مذاهب زن استقلال در اموال خود نداشت و مرد می‌توانست در اموال وی بدون اذن وی تصرف کند و چون مرد مخارج زن را می‌دهد می‌تواند اموال همسر و فرزندانش را تصرف نماید. اما اسلام زن و حتی فرزندان را دارای استقلال مالی دانست و حق مالکیت در اموالشان را به آنها داد. مرد در اسلام حق تصرف در اموال زن را ندارد. این در حالیست که مرد این استقلال را عملا در ارثی که به او می‌رسد ندارد. چون وظائفی که ذکر شد برای او مقرر شده است.

جالب اینکه تا قبل از اسلام در بسیاری از جوامع بشری، نه تنها زن استقلال مالی و اقتصادی نداشت و صاحبان چنان تفکری او را اساساً انسان ندانسته و یا او را مثل صغیر، مجنون، ممنوع از تصرف در اموالش می‌دانستند؛ بلکه خود زن را نیز از مستملکات مرد به حساب می‌آورند. (تفسیر المیزان، ج 2، ص 394)

زراره می‏گوید: امام باقرعلیه السلام فرمود: زنی که بالغ و رشید است، می‏تواند خرید و فروش کند، برده آزاد کند، شهادتش قبول است و برای هرگونه تصرفی در اموالش مجاز می‏باشد. (استبصار، ج 3، ص 234 / تهذیب، ج 7، ص 378.)

۵ با این مقدمات که بیان شد توازن و عدالت در تقسیم ارث با توجه به وظائف افراد در مقابل دریافتی که از ارث دارند و استقلالشان در آن دریافتی با همین نوع توزیع اسلامی محقق می‌شود و در واقع اگر اعتراضی هست از سوی مردان باید باشد که حتی بیش از نصف این ارث را باید خرج وظائفی که دین برای آنها در مقابل همسر و فرزندان مقرر کرده است هزینه کنند و در واقع همان نصف ارث را که زنان دارند در عمل برای مرد همان میزان هم باقی نمی‌ماند.

 

    مطالعه بیشتر

    –

    the14.ir/4898


    برچسب ها: , , , ,
    شاید این موارد نیز مورد علاقه شما باشد
    اشکالات علمی در آیات ۵-۷ سوره طارق در ارتباط با «صلب» و «ترائب»
    تمام ریاضی دانان و حقوق دانان دنیا را جمع کنید، اگر توانستند طبق فرمول قرآن ارثیه را تقسیم کنند!
    سوزاندن مسلمانان مسیحی شده توسط امام علی (ع)!
    غزالى بزرگترين عالم و فيلسوف اسلام در مورد زنان چنين مي‌گويد!
    ازدواج عایشه با پیامبر (ص) در سن 6 سالگی واقعیت ندارد
    فایده دین چیست؟ چرا باید دین داشته باشیم؟
    چرا از همان ابتدا کعبه قبله مسلمانان نبود؟
    بریدن سر از سنت های اعراب و مسلمانان است!
    0 پاسخ

    دیدگاه خود را ثبت کنید

    تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
    در گفتگو ها شرکت کنید.

    پاسخی بگذارید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

    معادله ی امنیتی *